Sądy i sędziowie w poszukiwaniu gospodarza. Uwagi na tle projektu ustawy o KRS przedstawionego przez SSP Iustitia w grudniu 2023 r.
41 Art. 17 projektu Iustitii; art. 11o ustawy zmienianej przez projekt MS.
42 Iustitia. Uzasadnienie projektu ustawy o KRS, s. 34.
43 Por. Ł. Bojarski, Pod społeczną kontrolą. Dziesięć latObywatelskiego Monitoringu Kandydatów na sędziów TrybunałuKonstytucyjnego, Państwo i Prawo 5/2018, s. 75-91; Ł. Bojarski, G.Wiaderek, Pod lupą obywateli – standardy, regulacje i praktykawyborów na wysokie stanowiska publiczne, Warszawa 2017, www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Odpowiedzialne%20Panstwo/Pod%20lupa%20obywateli.pdf
44 Art. 24 ust. 2 projektu Iustitii; art. 11c ust. 5 ustawy zmienianej przez projekt MS.
45 Wyrok TK z 18.7.2007, K25/07, OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 80
46 Art. 35.2 projektu Iustitii; art. 22a ust. 2 ustawy zmienianej przez projekt MS.
47 Projekt mówi o organizacjach pozarządowych. To nie najszczęśliwszy,choć ciągle popularny, termin. Warto rozważyć zmianę na organizacjeobywatelskie lub organizacje społeczne, które to terminy bardziej oddającharakter tych organizacji niż anglicyzm jakim jest termin „organizacjepozarządowe” (non-governmental organization, tkzw. NGO), którydefiniuje społeczne inicjatywy przez odwołanie do rządu(government).
48 Art. 35.1 projektu Iustitii; art. 22a ust. 1 ustawy zmienianej przez projekt MS.
49 Teoretycznie taką osobę może powołać prezydent, który powołujejednego członka KRS, ale jak dotąd zdażyło się to tylko raz –Bronisław Komorowski powołał w 2010 r. autora artykułu jakoosobę reprezentującą organizacje obywatelskie. Prezydent AndrzejDuda z kolei powołał w 2024 r. adwokata MaciejaKrzyżanowskiego, poza tym osobami powoływanymi przez prezydentówbyli najczęściej sędziowie, por.https://krs.pl/pl/o-radzie/historia.html.
50 Ustawa z 12.5.2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 269.
51 W późniejszym czasie przepis ten ulegał kilkakrotnie nieznacznymzmianom, w 2015 r. dopisano np. wiceprezesa Prokuratorii Generalnej(ustawa z 10.7.2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądówpowszechnych oraz niektórych innych ustaw).
52 Obserwacja własna autora z czasów pracy w Radzie. Dotyczy okresu od wejścia w życie ustawy w lipcu 2011 r. do września 2015 r.
53 Na przykład Bułgarii, gdzie przy Najwyższej Radzie Sądownictwa działaRada Obywatelska (Гражданският Съвет), zob.https://vss.justice.bg/page/view/1555.
54 Ustawa z …. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnychoraz niektórych innych ustaw. Projekt z 15.9.2010 r., art. 5wprowadzający zmiany w ustawie z 27.7.2001 r. o Krajowej RadzieSądownictwa (w archiwum autora). Projekt, wraz z uzasadnieniem (od s.77) ma 115 stron.
55 Por. np. przywoływane wyżej, późniejsze niż sam projekt, StandardyMinimalne VI. Osoby spoza sądownictwa uczestniczące wzarządzaniu sądownictwem, przyjęte przez Europejską Sieć RadSądownictwa.
56 Ustawa z …. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnychoraz niektórych innych ustaw. Projekt z 15.9.2010 r., art. 5wprowadzający zmiany w ustawie z 27.7.2001 r. o Krajowej RadzieSądownictwa, s. 97–98.
57 „Sądownictwo to nie jest kasta i państwo w państwie. Chcę zmienić tomyślenie oraz przywrócić sądownictwo polskiemu społeczeństwu”, „GośćWiadomości” (TVP1/TVP Info), 27.4.2017 r.
58 „Ziobro ma pakiet reform. Poczeka na koniec kadencji Rzeplińskiego?«Najpierw TK, później zmiany»”, 10.9.2016 r.,https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/974895,ziobro-tk-rzeplinski-reformy.html.
59 Jest to temat szczegółowo analizowany w literaturze przedmiotu, zob. np. W. Sadurski, Polski kryzys konstytucyjny, Liberte, Warszawa 2020.
60 Zob. J. Wencel, Miażdżące oceny systemu wymiarusprawiedliwości za rządów PiS w badaniu dla Stowarzyszenia Iustitia,28.8.2023 r.,https://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,30116981,miazdzace-oceny-systemu-wymiaru-sprawiedliwosci-za-rzadow-pis.html.
61 Nawet jeśli odnośne projekty systemowe powstawały, jak za czasów minister Hanny Suchockiej, to nie wchodziły w życie.
62 Por. D. Sześciło, J. Bełdowski,Reformatorzy i hamulcowi: przegląd działań ministrów sprawiedliwości po1989 r., Forum Obywatelskiego Rozwoju (2010); J. Czaja, Opotrzebie dialogu w reformowaniu i sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości,w: Prawo dla obywatela. Wyzwanie dla (systemu) sprawiedliwości, red.A. Winiarska, Warszawa 2014, s. 19 i n.
63 Zob. m.in. materiały z konferencji zorganizowanej wspólnie przezKomisję Ustawodawczą Senatu RP oraz Krajową Radę Sądownictwa,8.1.2014 r.: P.B. Zientarski (red.), Model nadzoru naddziałalnością sądów i pracą orzeczniczą sędziów, Kancelaria Senatu,Warszawa 2015. Zapis video z konferencji dostępny jest na stronie:https://www.senat.gov.pl/aktualnoscilista/art,6026,konferencja-poswiecona-modelowi-nadzoru-nad-dzialalnoscia-sadow.html.