Porównanie projektu ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych opracowanego przez SSP „Iustitia” z obowiązującą ustawą Prawo o ustroju sądów powszechnych (wybrane rozwiązania)

Katarzyna Zawiślak

Projektowana regulacja	Aktualna regulacja
Monitoring Z UZASADNIENIA PROJEKTU: Według założeń projektu urzędowanie sądów w tym zakresie będzie podlegało monitorowaniu pod względem rzetelności, sprawności i kultury podejmowanych czynności (art. 6 § 1 i 2). Przez rzetel ność czynności należy rozumieć ich zgodność z prawem i zasadami sędziowskiej deontologii zawodowej. Kryterium sprawności pozwala na kontrolę urzędowania pod względem dynamiki podejmowanych czynności umożliwiających zakończenie rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki. Z kolei kulturę urzędowania należy odnosić do umiejętności odpowiedniego dostosowania postępowania do konkretnej sytuacji i zachowania w każdych okolicznościach właściwego podejścia do otoczenia. W założeniach projektu w procesie monitorowania właściwego toku urzędowania aktywną rolę powinny odgrywać także sądy rozpoznające środki zaskarżenia, które mają bezpośredni wgląd w przebieg postępowania poprzedzającego wydanie zaskarżonego orzeczenia. Zgodnie z art. 55 projektu w przypadku stwierdzenia w działaniu sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, uchybień z zakresu urzędowania podlegających monitorowaniu sąd odwoławczy będzie miał obowiązek zawiadamiania o stwierdzonych uchybieniach właściwego prezesa sądu, a w uzasadnionych przypadkach także prezesa sądu przełożonego. Ponadto projekt przewiduje, że zmianie ma ulec katalog środków zaradczych, które mogą być stosowane w celu zapewnienia właściwego, w tym sprawnego, urzędowania sądu. W pierwszej kolejności prezes sądu lub przewodniczący wydziału wspólnie z sędzią powinni dążyć do znalezienia optymalnych rozwiązań służących osiągnięciu należytej sprawności postępowań prowadzonych w referacie. Czynności podejmowane w tym zakresie mogą przykładowo obejmować analizę uchybień w zakresie sprawności i ustalenie ich przyczyn, narady w tym przedmiocie, opracowanie planu działań służących poprawie sprawności postępowania czy wytypowanie szkoleń przydatnych do podwyższenia kwalifikacji zawodowych sędziego (art. 59). Propozycja ta opiera się na założeniu, że koncyliacyjne metody usuwania uchybień są najbardziej skuteczne i mogą zapewnić przywrócenie właściwego sposobu urzędowania. Natomiast w przypadku nieosiągnięcia porozumienia z sędzią co do podjęcia działań zaradczych prezes sądu lub przewodniczący wydziału uzyska uprawnienie do zobowiązania sędziego do usunięcia uchybienia lub jego skutków bądź podjęcia określonych czynności z zakresu urzędowania, jeżeli z mocy ustawy należą do obowiązków sędziowskich (art. 60 § 1 i 2). Spór co do zasadności tego rodzaju zaleceń, których udzielenie będzie wymagało formy pisemnej, będzie ostatecznie rozstrzygał sąd dyscyplinarny (art. 61), który jako w pełni niezależny organ zapewni należytą kontrolę prawidłowości stosowania środków zaradczych służących przywróceniu właściwej rzetelności, sprawności i kultury urzędowania, a w szczególności będzie mógł stać na straży gwarancji wynikającej z zakazu wkraczania w dziedzinę, w której sędziowie są niezawiśli.
Art. 55. Sąd rozpoznający środki zaskarżenia w przypadku stwierdzenia w działaniu sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, uchybień z zakresu urzędowania sądu podlegających monitorowaniu zawiadamia o tym właściwego prezesa sądu, a w uzasadnionych przypadkach także prezesa sądu przełożonego.	Brak odpowiednika.
Art. 56. § 1. Sąd apelacyjny lub sąd okręgowy jako sąd odwoławczy, w razie stwierdzenia przy rozpoznawaniu sprawy oczywistej obrazy przepisów, niezależnie od innych uprawnień, wytyka uchybienie właściwemu sądowi. Przed wytknięciem uchybienia poucza się sędziego wchodzącego w skład sądu orzekającego w pierwszej instancji o możliwości złożenia na piśmie wyjaśnień w terminie siedmiu dni. Stwierdzenie i wytknięcie uchybienia nie wpływa na rozstrzygnięcie sprawy.§ 2. O wytknięciu uchybienia sąd apelacyjny lub sąd okręgowy, o którym mowa w § 1, zawiadamia prezesa właściwego sądu, a w przypadkach poważniejszych uchybień – także Krajową Radę Sądownictwa.§ 3. W terminie czternastu dni od dnia doręczenia postanowienia zawierającego wytknięcie uchybienia, sędzia wchodzący w skład sądu orzekającego w pierwszej instancji może wnieść odwołanie od tego postanowienia do Sądu Najwyższego.§ 4. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu odwołania utrzymuje w mocy zaskarżone postanowienie albo uchyla je w całości lub części.§ 5. Odpis prawomocnego postanowienia zawierającego wytknięcie uchybienia dołącza się do akt osobowych sędziego. Do akt osobowych dołącza się także złożone przez sędziego wyjaśnienia oraz odwołanie.§ 6. Po upływie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia zawierającego wytknięcie uchybienia prezes sądu z urzędu zarządza usunięcie z akt osobowych dokumentów, o których mowa w § 5. Jednocześnie z usunięciem dokumentów z akt osobowych wszelkie dane dotyczące wytknięcia uchybienia usuwa się z wykazu służbowego, o którym mowa w art. 132 § 1. Jeżeli jednak w tym okresie stwierdzono kolejną oczywistą obrazę przepisów przy rozpoznawaniu sprawy przez sąd odwoławczy, skutkującą wytknięciem uchybienia, lub wydano zalecenie, o którym mowa w art. 60, dopuszczalne jest tylko jednoczesne usunięcie wszystkich dokumentów i danych.	Art. 40 § 1. Sąd apelacyjny lub sąd okręgowy jako sąd odwoławczy, w razie stwierdzenia przy rozpoznawaniu sprawy oczywistej obrazy przepisów, niezależnie od innych uprawnień, wytyka uchybienie właściwemu sądowi. Przed wytknięciem uchybienia poucza się sędziego, asesora sądowego wchodzących w skład sądu orzekającego w pierwszej instancji o możliwości złożenia na piśmie wyjaśnień w terminie siedmiu dni. Stwierdzenie i wytknięcie uchybienia nie wpływa na rozstrzygnięcie sprawy.§ 2. O wytknięciu uchybienia sąd apelacyjny lub sąd okręgowy, o którym mowa w § 1, zawiadamia prezesa właściwego sądu, a w przypadkach poważniejszych uchybień – także Ministra Sprawiedliwości.§ 2a. W terminie czternastu dni od dnia doręczenia postanowienia zawierającego wytknięcie uchybienia, sędzia lub asesor sądowy wchodzący w skład sądu orzekającego w pierwszej instancji może wnieść odwołanie od tego postanowienia do Sądu Najwyższego.§ 2b. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu odwołania utrzymuje w mocy zaskarżone postanowienie albo uchyla je w całości lub części.§ 3. Odpis prawomocnego postanowienia zawierającego wytknięcie uchybienia dołącza się do akt osobowych sędziego lub asesora sądowego. Do akt osobowych dołącza się także złożone przez sędziego lub asesora sądowego wyjaśnienia oraz odwołanie.§ 4. Po upływie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia zawierającego wytknięcie uchybienia prezes sądu z urzędu zarządza usunięcie z akt osobowych dokumentów, o których mowa w § 3. Jednocześnie z usunięciem dokumentów z akt osobowych wszelkie dane dotyczące wytknięcia uchybienia usuwa się z wykazu służbowego, o którym mowa w art. 67 § 1. Jeżeli jednak w tym okresie stwierdzono kolejną oczywistą obrazę przepisów przy rozpoznawaniu sprawy przez sąd odwoławczy, skutkującą wytknięciem uchybienia, lub zwrócono uwagę w trybie art. 37 § 4, dopuszczalne jest tylko jednoczesne usunięcie wszystkich dokumentów i danych.
Art. 59. § 1. Prezes sądu lub przewodniczący wydziału może w porozumieniu z sędzią podejmować wszelkie czynności, które są konieczne do zapewnienia właściwego urzędowania sądu, z zastrzeżeniem art. 6 § 4.§ 2. Czynności, o których mowa w § 1, mogą w szczególności obejmować:1) określenie uchybień lub ustalenie ich przyczyn;2) narady dotyczące stwierdzonych uchybień lub ich przyczyn;3) opracowanie planu działań służących usunięciu uchybień lub ich przyczyn;4) określenie szkoleń przydatnych do podwyższenia kwalifikacji zawodowych sędziego.§ 3. Wyniki czynności podejmowanych na podstawie § 1 i 2 są stwierdzane na piśmie, które podpisuje sędzia oraz prezes sądu lub przewodniczący wydziału.	Brak odpowiednika.
Art. 60. § 1. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia z sędzią co do podjęcia czynności służących zapewnieniu właściwego urzędowania sądu lub niewykonania przez sędziego czynności objętych porozumieniem prezes sądu lub przewodniczący wydziału może z zastrzeżeniem art. 6 § 4:1) zobowiązać sędziego do usunięcia uchybienia lub jego skutków;2) podjąć czynności z zakresu urzędowania, jeżeli z mocy ustawy należą do obowiązków sędziowskich.§ 2. Prezes sądu lub przewodniczący wydziału doręcza sędziemu pisemne zalecenie zastosowania się do czynności podjętych na podstawie § 1.§ 3. Zalecenie, o którym mowa w § 2, nie może zostać wydane, jeżeli upłynął rok od dnia, w którym prezes sądu albo przewodniczący wydziału dowiedział się o wystąpieniu uchybienia.	Art. 37 § 3. Prezes sądu uchyla czynności administracyjne niezgodne z prawem, naruszające sprawność postępowania sądowego lub z innych przyczyn niecelowe.Art. 37 § 4. W przypadku stwierdzenia uchybienia w zakresie sprawności postępowania sądowego, prezes sądu niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia powzięcia wiadomości o uchybieniu, może zwrócić na nie uwagę na piśmie i żądać usunięcia skutków tego uchybienia. Sędzia lub asesor sądowy, którego dotyczy zwrócona uwaga, może w terminie siedmiu dni od dnia zwrócenia uwagi złożyć prezesowi sądu.
Art. 61. § 1. Sędzia nie może, powołując się na zasadę niezawisłości sędziowskiej, uchylić się od wykonania zalecenia dotyczącego czynności służących zapewnieniu właściwego urzędowania sądu, jeżeli z mocy ustawy należą do obowiązków sędziowskich lub dotyczą rzetelności, sprawności lub kultury urzędowania.§ 2. Sędzia, którego dotyczy zalecenie, może w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania złożyć prezesowi sądu pisemne zastrzeżenie.§ 3. W przypadku złożenia zastrzeżenia prezes sądu w terminie siedmiu dni uchyla zalecenie lub inną podjętą czynność albo przekazuje sprawę do rozpoznania sądowi dyscyplinarnemu, zawiadamiając sędziego o sposobie rozpatrzenia zastrzeżenia. Złożenie zastrzeżenia wstrzymuje wykonanie zalecenia.§ 4. Sąd dyscyplinarny niezwłocznie rozpatruje zastrzeżenie po wysłuchania sędziego i prezesa sądu, chyba że nie jest możliwe przeprowadzenie wysłuchania w terminie miesiąca. Po rozpatrzeniu zastrzeżenia sąd dyscyplinarny utrzymuje w mocy zalecenie albo inną podjętą czynność lub je zmienia albo uchyla w całości lub w części.§ 5. Do akt osobowych sędziego dołącza się odpis pisma zawierającego stwierdzenie uchybienia i zalecenie, jednak nie wcześniej niż po bezskutecznym upływie terminu do złożenia zastrzeżenia, a w przypadku jego złożenia – po uprawomocnieniu się uchwały sądu dyscyplinarnego odmawiającej uwzględnienia zastrzeżenia. W takim przypadku do akt osobowych sędziego dołącza się także odpis pisma zawierającego zastrzeżenie oraz odpis uchwały sądu dyscyplinarnego odmawiającej uwzględnienia zastrzeżenia. Jeżeli zastrzeżenie sędziego zostało uwzględnione, dokumentów dotyczących zalecenia nie dołącza się do akt osobowych sędziego i nie dokonuje się wzmianki w wykazie służbowym, o którym mowa w art. 132 § 1.§ 6. Po upływie trzech lat od dnia wydania zalecenia prezes sądu, z urzędu, zarządza usunięcie z akt osobowych sędziego dokumentów, o których mowa w § 5. Jednocześnie z usunięciem dokumentów z akt osobowych, wszelkie dane dotyczące zalecenia usuwa się z wykazu służbowego, o którym mowa w art. 132 § 1. Jeżeli jednak w tym okresie stwierdzono kolejne uchybienie w zakresie urzędowania sądu, skutkujące wydaniem zalecenia, lub wytknięto uchybienie w trybie art. 56, dopuszczalne jest tylko jednoczesne usunięcie wszystkich dokumentów i danych.	Art. 79. Sędzia nie może, powołując się na zasadę niezawisłości sędziowskiej, uchylić się od wykonania poleceń w zakresie czynności administracyjnych, jeżeli z mocy przepisów ustawy należą do obowiązków sędziowskich, a także poleceń dotyczących sprawności postępowania sądowego; może jednak domagać się wydania polecenia na piśmie.Art. 37 § 4. W przypadku stwierdzenia uchybienia w zakresie sprawności postępowania sądowego, prezes sądu niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia powzięcia wiadomości o uchybieniu, może zwrócić na nie uwagę na piśmie i żądać usunięcia skutków tego uchybienia. Sędzia lub asesor sądowy, którego dotyczy zwrócona uwaga, może w terminie siedmiu dni od dnia zwrócenia uwagi złożyć prezesowi sądu pisemne zastrzeżenie. Przepis art. 108 § 1 stosuje się odpowiednio.Art. 37 § 5. W przypadku złożenia zastrzeżenia prezes sądu w terminie czternastu dni od dnia złożenia zastrzeżenia uchyla uwagę albo przekazuje sprawę do rozpoznania sądowi dyscyplinarnemu, zawiadamiając sędziego lub asesora sądowego o sposobie rozpatrzenia zastrzeżenia.Art. 37 § 6. Do akt osobowych sędziego lub asesora sądowego dołącza się odpis pisma zawierającego stwierdzenie uchybienia i zwrócenie uwagi, jednak nie wcześniej niż po bezskutecznym upływie terminu do złożenia zastrzeżenia, a w przypadku jego złożenia – po uprawomocnieniu się uchwały sądu dyscyplinarnego odmawiającej uwzględnienia zastrzeżenia. W takim przypadku do akt osobowych sędziego lub asesora sądowego dołącza się także odpis pisma zawierającego zastrzeżenie oraz odpis uchwały sądu dyscyplinarnego odmawiającej uwzględnienia zastrzeżenia. Jeżeli zastrzeżenie sędziego lub asesora sądowego zostało uwzględnione, dokumentów dotyczących zwrócenia uwagi nie dołącza się do akt osobowych sędziego lub asesora sądowego i nie dokonuje się wzmianki w wykazie służbowym, o którym mowa w art. 67 § 1.Art. 37 § 7. Po upływie pięciu lat od dnia zwrócenia uwagi prezes sądu, z urzędu, zarządza usunięcie z akt osobowych sędziego lub asesora sądowego dokumentów, o których mowa w § 6. Jednocześnie z usunięciem dokumentów z akt osobowych, wszelkie dane dotyczące zwrócenia uwagi usuwa się z wykazu służbowego, o którym mowa w art. 67 § 1. Jeżeli jednak w tym okresie stwierdzono kolejne uchybienie w zakresie sprawności postępowania sądowego, skutkujące zwróceniem uwagi, lub wytknięto uchybienie w trybie art. 40 § 1, dopuszczalne jest tylko jednoczesne usunięcie wszystkich dokumentów i danych.

Strona 4 z 7« Pierwsza «...2 345 6...»Ostatnia »