Jak odbudować państwo prawa w Polsce? O Prawie, o Nas Samych, o Europie i o Obietnicy „Nawyków Serca”
30 Political justice, op. cit.
31 Odsyłam do T.T. Koncewicz, No more business as usual, https://verfassungsblog.de/no-more-business-as-usual/; De la justice constitutionnelle à la justice politique, (2020)79 Revue des droits et libertes fondamentaux, http://www.revuedlf.com/droit-fondamentaux/dossier/de-la-justice-constitutionnelle-a-la-justice-politique-quest-ce-que-les-polonais-ont-perdu-en-2015-et-quont-ils-obtenu-en-retour/) oraz Trybunałowi Konstytucyjnemu z okazji urodzin życzę, żeby przestał być potakiwaczem władzy, Gazeta Wyborcza 8.3.2023 r., https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,29535527,trybunalowi-konstytucyjnemu-z-okazji-urodzin-zycze-zeby-przestal.html.
32 W tłumaczeniu: „w ostateczności to prawo kontroluje demokrację, a nie na odwrót”; 90/2000 Commentaire 2000/2 (Numéro 90), s. 339–349.
33 Iskry, Warszawa 2005 w opracowaniu J. Tazbira.
34 O. Wiklund (red.), Judicial Discretion in European Perspective, Stockholm 2003, s. 14.
35 Analogia z piłką nożną nieprzypadkowa zważywszy, jak od lat anachronizm gry polskiej reprezentacji piłkarskiej boleśnie kontrastuje z nowymi i pięknymi stadionami.
36 Zob. mój gorzko-optymistyczny wywiad z A. Kublik, Jak trwoga, to do Luksemburga. Jak sędziowie ratują nas przed władzą, Gazeta Wyborcza, 18.10.2018 r., http://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,24067276,jak-trwoga-to-do-luksemburga-jak-sedziowie-ratuja-nas-przed.html.
37 Ten cytat pochodzi z polskiego manuskryptu wystąpienia prof. M. Wyrzykowskiego, który znajduje się w posiadaniu autora. Tekst angielski został opublikowany na VERFASSUNSGBLOG 26.2.2020 The Ghost of an Authoritarian State Stands at the Door of Your Home, https://verfassungsblog.de/the-ghost-of-an-authoritarian-state-stands-at-the-door-of-your-home/.
38 Zob. T.T. Koncewicz, Prawo z ludzką twarzą Warszawa 2015.
39 O tym pisze Polish Judiciary and the Constitutional Fidelity. „In Judges We Trust”? w: J. Giezek, D. Gruszecka, T. Kalisz (red.), Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego. Księga Jubileuszowa Profesora Tomasza Kaczmarka, Wrocław, 2017, https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/publication/129025/edition/118399/polish-judiciary-and-the-constitutional-fidelity-in-judges-we-trust-koncewicz-tomasz-tadeusz.
40 O tym pisze Polish Judiciary and the Constitutional Fidelity. „In Judges We Trust”? w: J. Giezek, D. Gruszecka, T. Kalisz (red.), Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego. Księga Jubileuszowa Profesora Tomasza Kaczmarka, Wrocław, 2017, https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/publication/129025/edition/118399/polish-judiciary-and-the-constitutional-fidelity-in-judges-we-trust-koncewicz-tomasz-tadeusz.
41 W tej części nawiązuję do i łączę, wypowiedzi i tezy przedstawiane konsekwentnie od lat m.in., w: Prawo i niesprawiedliwość, Gazeta Wyborcza 11.9.2012; Sądzie, sądź, Polityka 2012, Nr 50; Sędziów polskich trzeba uczyć, In Gremio 2013, Nr 3; Nie(ludzki) polski sąd, In Gremio 2013, Nr 4, T.T. Koncewicz, Jak interpretować prawo w XXI wieku? Perspektywa europejska i polska, w: Wymiar sprawiedliwości w dobie oczekiwań społecznych, cz. 1: Prawo, P. Banasik (red.), Warszawa 2015 czy w książce Prawo z ludzką twarzą, Warszawa 2015. W języku angielskim In Judges We Trust? A long overdue Paradigm Shift within the Polish Judiciary (Part I) na https://verfassungsblog.de/in-judges-we-trust-a-long-overdue-paradigm-shift-within-the-polish-judiciary-part-i/. In Judges We Trust? A long overdue Paradigm Shift within the Polish Judiciary (Part II) https://verfassungsblog.de/in-judges-we-trust-a-long-overdue-paradigm-shift-within-the-polish-judiciary-part-ii/.
42 O tym także E. Łętowska, Niezależność sędziowska a trudności zyskiwania społecznego zaufania, IUSTITIA Nr 2–3(48)/2022, https://www.kwartalnikiustitia.pl/niezaleznosc-sedziowska-a-trudnosci-zyskiwania-spolecznego-zaufania1,11980.
43 Warto w tym miejscu podkreślić, jak ważna jest dyskusja o roli prawnika w czasach, gdy prawo podlega nieustającej manipulacji, instrumentalizacji i zakłamywaniu. O tym T.T. Koncewicz, Being a Lawyer in Times of„Constitutional Pandemics”. On Sheltered Memories and Fidelities: Personal and Constitutional at https://verfassungsblog.de/being-a-lawyer-in-times-of-constitutional-pandemics/.
44 Piszę o tym In Jerusalem my Heart wanted to Scream out: „I am Polin, too” …, https://verfassungsblog.de/in-jerusalem-my-heart-wanted-to-scream-out-i-am-polin-too/ oraz Z Izraela przywiozłem kilka lekcji dla naszej zagubionej i bezradnej opozycji, Gazeta Wyborcza 18.4.2023 r., https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,29666328,tomasz-koncewicz-z-izraela-przywiozlem-kilka-lekcji-dla-naszej.html.
45 Argumenty o niezbędnej kontroli konstytucyjności prawa sprawowanej przez sądy powszechne w sytuacji zniszczenia Trybunału Konstytucyjnego wpisują się w sposób myślenia, który za wszelką podkreśla ochronę integralność dokumentu konstytucyjnego. Sądy mają w tym zakresie szczególne zobowiązanie wobec obywateli i ich Konstytucji. Obrona Konstytucji w sądach powszechnych byłaby z kolei istotnym elementem w procesie budowania przez sądy legitymizacji społecznej, tak eksponowanej powyżej. O konieczności „emergency judicial review” sprawowanej przez sądy powszechne zob. min. moje analizy: „Emergency Constitutional Review”: thinking the unthinkable? A Letter from America, https://verfassungsblog.de/emergency-constitutional-review-thinking-the-unthinkable-a-letter-from-america/ i The Court is dead, long live the courts? On judicial review in Poland in 2017 and „judicial space” beyond, https://verfassungsblog.de/the-court-is-dead-long-live-the-courts-on-judicial-review-in-poland-in-2017-and-judicial-space-beyond/.
46 Szeroko pisałem o tym w The supranational rule of law as first principle of the european public space – on the journey in ever closer union among the peoples of europe in flux (ponadnarodowa rule of law jako metazasada europejskiej przestrzeni publicznej – esej o ewoluującej podróży w kierunku jak najściślejszej unii pomiędzy narodami europy), Palestra Nr 5/2020.
47 L. Pech, S. Platon, The beginning of the end for Poland’s so-called –judicial reforms”? Some thoughts on the ECJ ruling in Commission v Poland (Independence of the Supreme Court case), https://reconnect-europe.eu/blog/pech-platon-poland-ecj-rule-of-law-reform/; L. Pech, S. Platon, Rule of Law Backsliding in the EU: The Court of Justice to the Rescue? Some Thoughts on the ECJ Ruling in Associação Sindical dos Juízes Portugueses, http://eulawanalysis.blogspot.fr/2018/03/rule-of-law-backsliding-in-eu-court-of.html; A. Rosas, The European Court of Justice: Do all roads lead to Luxembourg?, „CEPS Policy Insights” 2019/3; Editorial. Winter is coming. The Polish Woodworm games, „European Papers” 2017/2, s. 797; P. Wennerås, Saving a forest and the rule of law: Commission v. Poland. Case C-441/17 R, Commission v. Poland, Order of the Court (Grand Chamber) of 20 November 2017, „Common Market Law Review” 2019/56, s. 541; T.T. Koncewicz, The Existential Jurisprudence of the Court of Justice Moving Beyond the Boats, Embracing the Journey at https://reconnect-europe.eu/blog/existential-jurisprudence-koncewicz/; T.T. Koncewicz, On the Rule of Law Turn on Kirchberg – What and How has the Court of Justice Been Telling Us About the EU Constitutional Essentials? Part I, https://verfassungsblog.de/on-the-rule-of-law-turn-on-kirchberg-part-i/; T.T. Koncewicz, On the Rule of Law Turn on Kirchberg – How the Court of Justice is Spelling out the Constitution’s Unwritten Understanding(s) Part II, https://verfassungsblog.de/on-the-rule-of-law-turn-on-kirchberg-part-ii/; M. Bonelli, M. Claes, Judicial serendipity: how Portuguese judges came to the rescue of the Polish judiciary, „European Constitutional Law Review” 2018/14, s. 622; L. Pech, S. Platon, Judicial independence under threat: the Court of Justice to the rescue in the ASJP case, „Common Market Law Review” 2018/55, s. 1827; T.T. Koncewicz, The Białowieża case. A Tragedy in Six Acts, https://verfassungsblog.de/the-bialowieza-case-a-tragedy-in-six-acts/; D. Sarmiento, Provisional (And Extraordinary) Measures in the Name of the Rule of Law, http://verfassungsblog.de/provisional-and-extraordinary-measures-in-the-name-of-the-rule-of-law/. Editorial. Winter is coming. The Polish Woodworm games, „European Papers” 2017/2, s. 797; L. Coutron, La Cour de justice au secours de la forêt de Białowieska, „Revue Trimestrielle de droit européen” 2018/4–6, s. 321; T. Martin, Le large pouvoir d’appréciation du juge des référés au service de l’efficacité du droit de l’Union européenne, „Cahiers de droit européen” 2018/54, s. 495; P. Wennerås, Saving a forest and the rule of law: Commission v. Poland. Case C-441/17 R, Commission v. Poland, Order of the Court (Grand Chamber) of 20 November 2017, EU:C:2017:877, „Common Market Law Review” 2019/56, s. 541.
48 O tym orzecznictwie także M. Bonelli, M. Claes, Judicial serendipity: how Portuguese judges came to the rescue of the Polish judiciary, ECLR 2018/14, s. 622; L. Pech, S. Platon, Judicial independence under threat: the Court of Justice to the rescue in the ASJP case, CMLR 2018/55, s. 1827; A. Rosas, The European Court of Justice: Do all roads lead to Luxembourg?, „CEPS Policy Insights” 2019/3; T.T. Koncewicz, The existential jurisprudence of the Court of Justice of the European Union. An essay on the judicial incrementalism in defence of European First Principles, w: K. Szczepanowska-Kozłowska (red.), Profesor Marek Safjan znany i nieznany. Księga jubileuszowa z okazji siedemdziesiątych urodzin, , Warszawa 2019, z dalszymi odesłaniami do literatury i orzecznictwa oraz „The Existential Jurisprudence” of the Court of Justice Moving Beyond the Boats, Embracing the Journey, https://reconnect-europe.eu/blog/existential-jurisprudence-koncewicz/. Inne moje publikacje na ten temat: On the Rule of Law Turn on Kirchberg, Part I: What and How has the Court of Justice Been Telling Us About the EU Constitutional Essentials?, Verfassungsblog, https://verfassungsblog.de/on-the-rule-of-law-turn-on-kirchberg-part-i/; T.T. Koncewicz, On the Rule of Law Turn on Kirchberg, Part II: How the Court of Justice is Spelling out the Constitution’s Unwritten Understanding(s), Verfassungsblog, https://verfassungsblog.de/on-the-rule-of-law-turn-on-kirchberg-part-ii/