Formularze uzasadnień wyroków w sprawach karnych – pożądany model uzasadnienia wyroku, czy jego karykatura?
Analiza doświadczeń praktycznych i ankieta środowiskowa z postulatami de lege ferenda
* Autor jest sędzią Sądu Rejonowego w Dąbrowie Tarnowskiej, przez wiele lat pełnił funkcję Przewodniczącego Wydziału Karnego i Wiceprezesa Sądu, jest laureatem nagrody ,,Sędzia Europejski”.
1 Zob. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//517/12326407/12636231/12636234/dokument427599.pdf.
2 Tak P. Rojek-Socha, Formularze uzasadnień jak sudoku dla sędziów – problemy aż do kasacji, Prawo.pl publ. 12.10.2020 r.
3 Postanowienie TK z 11.4.2005 r., SK 48/04, OTK-A 2005, z. 4, poz. 45, pkt 5 uzasadnienia.
4 Wyrok TK z 16.1.2006 r., SK 30/05, OTK-A 2006, Nr 1, poz. 2, teza 4.3. uzasadnienia.
5 Por. Z. Broniecka, Uzasadnienie wyroku w polskim postępowaniu karnym, Warszawa 2014, s. 134–140.
6 Wyrok ETPCz z 16.12.1992 r. w sprawie Hadjianastassiou przeciwko Grecji, skarga Nr 12945/87, § 33–37, a także wyrok ETPCz z 28.5.2009 r. w sprawie Karyagin, Matveyev i Korolev przeciwko Rosji, skargi Nr 72839/01, 74124/01, 15625/02, § 25.
7 Por. w sprawie cywilnej: wyrok ETPCz z 18.12.2014 r. w sprawie N.A. przeciwko Norwegii, skarga Nr 27473/11, § 63; por. także wyrok ETPCz z 7.3.2017 r. w sprawie Cerovšek i Božičnik przeciwko Słowenii, skargi Nr 68939/12 i 68949/12, § 40.
8 Zob. uzasadnienie wyroku SR w Bydgoszczy z 29.1.2020 r., III K 566/19 (Lex nr 3033461); por. Ruiz Torija przeciwko Hiszpanii – wyrok z 9.12.1994 r., A. 303-A, w: M.A. Nowicki, Europejski Trybunał Praw Człowieka. Orzecznictwo, t. 1, Kraków 2001, s. 515–516 – oraz wyroki SN: z 16.1.2007 r., V KK 328/06; z 24.6.2009 r., IV KK 28/09, OSNKW 2009, z. 11, poz. 97; z 6.4.2011 r., V KK 368/10; z 10.4.2014 r., III KK 385/13.
9 Tak S. Zabłocki, P. Hofmański, Standaryzacja uzasadnień wyroków sądów pierwszej instancji, w: Artes serviunt vitae, sapientia imperat. Proces karny sensu largo – rzeczywistość i wyzwania. Księga jubileuszowa Profesora Tomasza Grzegorczyka z okazji 70. urodzin, red. J. Kasiński i in., Warszawa 2019, s. 235.
10 Tak A. Kociemba, Uzasadnienie na formularzu narusza prawo strony do rzetelnego procesu”, https://legalis.pl/ – 14.7.2022 r.
11 Zob. postanowienie SN z 26.5.1998 r., III SW 1/98, OSNAPUS 1998, Nr 17, poz. 528; wyrok SN z 19.4.2000 r., II CKN 272/00 oraz P. Jabłońska, Konstytucyjne podstawy rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa, PS 2020/11–12/21–33.
12 Wyroki z 24.3.2022 r., II AKa 488/21; z 10.11.2022 r., II AKa 340/22.
13 Wyrok z 17.6.2020 r., II AKa 64/20.
14 Tak T. Ereciński, J. Iwulski, Komentarz do Prawa o ustroju sądów powszechnych, komentarz do art. 39, teza 1.
15 Zob. omówienie wyników ankiety przez P. Rojek-Socha w artykule: ,,Formularze uzasadnień źle oceniane przez karnistów, wielu sędziów nie chce ich stosować”, Prawo.pl, 23.9.2021 r.
16 Wypowiedzi cytowane przez P. Rojek-Socha, op. cit.
17 Sprawozdanie z konferencji podsumowującej projekt badawczy „W poszukiwaniu optymalnego modelu uzasadnienia orzeczenia sądowego”. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury, Lublin 21–22.9.2021 r. DOI: 10.53024/10.4.44.2021 Janusz Konecki.
18 Wypowiedź sędziego dr J. Sadomskiego z SA w Warszawie w ramach panelu dyskusyjnego z konferencji KSSiP: „W poszukiwaniu optymalnego modelu uzasadnienia orzeczenia sądowego”. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury, Lublin 21–22.9.2021 r.