IUSTITIA 3(51)/2023

Na dobry początek

  • W co wierzymy, czego oczekujemy i co kładziemy na stole
  • Krystian Markiewicz
  • Ten numer Kwartalnika wydajemy w innej rzeczywistości. To rzeczywistość, w której polski rząd i parlament deklarują powrót na ścieżkę praworządności.
    Gratuluje Wam, polscy sędziowie, obrony rządów prawa. Wiem, ile kosztowało to wysiłku. Zdaję sobie sprawę, jak wysoką cenę przyszło Wam płacić. Każdy uważny obserwator o tym wie, społeczeństwo obywatelskie pamięta, a „Iustitia” nie pozwoli, by o tym zapomniano.
    Wybory do Parlamentu 15.10.2023 r. to dobry początek, ale zegar tyka nieubłaganie.
    czytaj dalej

Prawo cywilne

  • Koszty sądowe a zawarcie ugody pozasądowej
  • Marcin Byczyk
  • Ostatnie lata przyniosły zintensyfikowane wysiłki na rzecz popularyzacji mediacji, czy szerzej: ugodowego, pozasądowego rozwiązywania sporów prawnych. Wysiłki te przynoszą pewne, acz wciąż dość umiarkowane rezultaty1. Jednym z czynników zniechęcających do rozwiązywania sporów prawnych w sprawach cywilnych i gospodarczych poprzez zawarcie ugody jest kontrowersyjna wykładnia przepisów ustawy o kosztach w sprawach cywilnych, prezentowana przez Sąd Najwyższy a pozbawiająca strony procesu cywilnego możliwości odzyskania uiszczonej opłaty sądowej w przypadku zawarcia ugody pozasądowej już w czasie trwania postępowania sądowego2. Stąd szczególnie godne uwagi są dysydenckie orzeczenia Sądów Apelacyjnych, do których glosowany judykat, przełamujący te linię orzeczniczą, się zalicza.
    czytaj dalej

Prawo karne

  • (nie)Moja Prokuratura
  • Krystyna Patora
  • Prokuratura w polskim społeczeństwie jawi się jako organ ścigania, w ostatnich czasach upolityczniony, związany ze ściganiem opozycji, przy wykorzystaniu informacji o prowadzonych postępowaniach przygotowawczych w prokuraturach, a także jako organ, który ujawnia informacje o osobie pokrzywdzonej przestępstwem.
    W świadomości społecznej to także organ, w którym za stosowanie prawa prokuratorzy są w „najlepszym” wypadku odwoływani ze stanowisk kierowniczych i delegowani do odległych jednostek organizacyjnych prokuratur, a w skrajnych wszczynane są wobec nich postępowania dyscyplinarne. W rzeczywistości chodzi o stosowanie wobec prokuratorów różnego rodzaju dolegliwości w formie przemocy psychicznej, ekonomicznej, aby doprowadzić do efektu mrożącego.
    Tak funkcjonująca prokuratura nie jawi się jako organ zaufania publicznego i w demokratycznym państwie prawa nie ma miejsca dla tak zorganizowanego organu.
    Aby jednak doszło do głębokich zmian prawnych konieczna jest ewolucja sposobu myślenia o prokuraturze jako o organie funkcjonującym nie tak, jak miało to miejsce w czasach socjalistycznych, o hierarchicznym podporządkowaniu przełożonym, bez samodzielnego, zgodnego z prawem, podejmowania decyzji i ponoszenia za nie odpowiedzialności, ale tak jak w innych zawodach prawniczych.
    czytaj dalej

Prawo ustrojowe

  • Jaki powinien być nadzór nad sądami
  • Krzysztof Dziedzic
  • Wprowadzony przez ustawodawcę zwykłego i nieznajdujący oparcia w Konstytucji nadzór nad działalnością administracyjną sądów, sprawowany przez Ministra Sprawiedliwości i powoływanych przez niego prezesów sądów, działających w strukturze hierarchicznej podporządkowania, jest nie do pogodzenia z konstytucyjnymi zasadami niezawisłości sędziów i niezależności sądów. Ponadto, jeżeli chodzi o badanie sprawności postępowań sądowych, nadzór ten jest zupełnie nieskuteczny. Nie byłoby dobrym rozwiązaniem rozszerzenie tego nadzoru (nazwanego monitorowaniem i ewaluacją działalności sądów) na całość działalności sądów i realizowanie go nadal przez prezesów sądów, przy jednoczesnym zastąpieniu sprawującego zwierzchni nadzór Ministra Sprawiedliwości przez Krajową Radę Sądownictwa. Nie ma żadnych przesłanek konstytucyjnych, potrzeb praktycznych, ani też względów historycznych, które przemawiałyby za istnieniem jakiegoś innego nadzoru nad sądami poza konstytucyjnym nadzorem nad orzekaniem sprawowanym przez SN.
    czytaj dalej

Aktualny numer

Ankieta

Aktualności

    • Stanowisko Zarządu SSP „Iustitia” w sprawie ataków medialnych Zbigniewa Ziobry na sędzię Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w związku z wyrokiem wobec Mariki M.
    • czytaj dalej
    • Wnioski z badań przeprowadzonych przez panel Ariadna dla SSP „Iustitia”
    • czytaj dalej

Archiwum

Galeria

Prze-Rysowane